در مسیر خدمترسانی گروههای جهادی، مجلس انقلابی هرچه سریعتر طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی را تصویب کند

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بسیج سازندگی؛ به نقل از ایکنا، گروههای جهادی تاکنون خدمات ثمربخشی را در مناطق محروم انجام دادهاند و هر زمان که نقطهای از کشور با بحران مواجه شده است، برای خدمت به همنوعان خود در آنجا حاضر شدهاند. گروههای جهادی که فلسفهای جز خدمت بیشائبه و بدون چشمداشت به محرومان و آسیبدیدگان نداشتهاند، در صحنههای مختلف اجتماعی همچون بلایای طبیعی و محرومیتزدایی از محرومان به میدان آمده و در گمنامی کامل به خدمترسانی به اقشار محروم و نیازمند کشور پرداختهاند.
وقوع انقلاب اسلامی نشان داد که هر زمان مردم در اجرای برنامههای مهم و بزرگ مشارکت کردهاند، نتایج مطلوبی به دست آمده است. از ابتدای انقلاب تاکنون برنامهها و فعالیتهایی که رنگ و بوی مردمی داشته و از دل مردم برآمده، همواره تأثیرگذار بوده و به سرانجام رسیده و یکی از نشانههای این مهم، شکلگیری گروههای جهادی در کشور است.
در این راستا، ایکنا با برپایی نشستی، به بررسی فعالیت، مشکلات و دغدغههای گروههای جهادی طی سالهای گذشته پرداخته است. این نشست با حضور زهرا اسدی، مسئول گروه جهادی شهید احمدی روشن و احسان خامهچی، مسئول گروه جهادی شهدای مسجدالنبی نارمک در سالن جلسات خبرگزاری ایکنا برگزار شد تا ابعاد مختلف فعالیتها و مشکلات گروههای جهادی کشور و پیام ۹بندی مقام معظم رهبری به جهادگران بررسی شود.
گروههای جهادی با چه دغدغهها و مشکلاتی روبهرو هستند؟
اسدی: پیش از دیدار مقام معظم رهبری با گروههای جهادی در سال ۹۸ و صدور پیام ۹ مادهای ایشان برای جهادگران، چنانچه به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بنگریم، رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید فراوانی بر مدیریت جهادی، حرکتهای جهادی و حضور گروههای جهادی برای تحقق گام دوم انقلاب اسلامی داشتهاند. این امر نشان دهنده آن است که کشور برای حل مشکلات خود به مدیریت جهادی و حرکتهای آتش به اختیار جهادگران نیاز دارد. یعنی اگر مشکلی در منطقهای پیش آمد، نباید جهادگران منتظر دیگران باشند و نمونه آن در شیوع کرونا کاملاً مشهود بود، یعنی چنانچه گروههای جهادی و طلبهها در میدان حضور نداشتند، کار بر روی زمین میماند و امروز پس از دو سال و نیم از آغاز شیوع کرونا، تعداد فوتیهای این بیماری در کشور به صفر رسیده است.
به همین دلیل گروههای جهادی، طلبهها و دانشجویان به صورت آتش به اختیار وارد میدان شدند. البته معضلات کشور در این دوران اندک نبود اما ایستادی و مقاومت جهادگران در نهایت نتیجه داد. بنابراین، باید اهمیت حضور گروههای جهادی در کشور را درک کنیم و به مدیریت جهادی و حضور جوانان برای مدیریت کشور نیاز داریم تا بتوانیم مشکلات کشور را در حوزههای مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و... شناسایی و مرتفع کنیم. یکی از مشکلاتی که در مسیر انجام فعالیت گروههای جهادی وجود دارد، مانعتراشیهاست.
گروههای جهادی با نهادها و بنیادهای جهادگر متفاوت هستند. این نهادها گاهی فعالیتهای جهادی انجام میدهند، اما گروههای جهادی به هیچ نهاد و سازمانی نیستند تا از آنها حمایت شود، بلکه تشکلهای کاملاً مردمی هستند و با حمایت مردمی بر روی پای خود ایستادهاند. بنابراین، مانعتراشیها باعث ایجاد خلل در راه فعالیت این گروهها میشود. متأسفانه حمایتهای قانونی کشور از گروههای جهادی بسیار ضعیف است. با وجود اینکه جهادگران نیازمند رفع خللهای قانونی برای فعالیت هستند، متأسفانه هیچ اتفاق قابل توجهی رخ نداده است.
در حال حاضر بیش از ۵۰ نفر از شهدای جهادگر به درجه رفیع شهادت رسیدهاند، اما متأسفانه هنوز نامشان به عنوان شهید ثبت رسمی نشده است؛ در حالی که جهادگران بدون هیچ چشمداشتی به مأموریتهای جهادی میروند، اما وقتی دچار سانحه و حوادث مختلف میشوند، هیچ قانونی برای حمایت از آنان وجود ندارد. امروز خانوادههای بانوان جهادگری هستند که دخترشان به عنوان جهادگر به شهادت رسیده و تنها دغدغه ایشان این است که در کنار نام دخترشان بر روی سنگ قبر آنها از عنوان شهید استفاده شود. البته طرحهایی آماده شد که یکی از آنها طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی است که مدتها از تصویب آن در کمیسیون امنیت مجلس میگذرد، اما متأسفانه هنوز برای تصویب به صحن علنی راه نیافته است. باید فرمایشات مقام معظم رهبری در حوزه جهاد را به نهادهای مختلف فرهنگی، اجتماعی و ... ابلاغ کنیم، زیرا آشنایی با بیانات ایشان باعث حل بسیاری از مشکلات میشود.
نیازها و انتظارات گروههای جهادی چیست؟
خامهچی: امیرمؤمنان در نهجالبلاغه میفرمایند که جهاد بابی از بابهای بهشت است که مخصوص همگان نبوده و تنها ویژه اولیای الهی است. برای بیان مشکلات و معضلات حوزه جهاد باید آنها را اولویتبندی و به منظور رفع آنها اقدام کرد. گروههای جهادی امروز از نظر کمی خیل رشد کردهاند که این موضوع نیز به بیانات و اوامر مقام معظم رهبری بازمیگردد. نگاه جهادی از ابتدای انقلاب تاکنون همواره در نگاه امامین انقلاب وجود داشته است.
گروههای جهادی باید علاوه بر رشد کمی، به رشد کیفی و بلوغ کافی دست پیدا کنند. گروه جهادی با گروه خیریه و امثال آن کاملاً متفاوت است. امروز اکثریت مردم گروه جهادی را به عنوان گروه خیریه میشناسند که اصلاً اینطور نیست. حداقل و کوچکترین فعالیت گروه جهادی، کمکرسانی است، اما فعالیت گروه جهادی تربیت انسانهای جهادگر، مطالبهگر و... است.
گروه جهادی باید براساس نص قانون از مسئولان یعنی از پایینترین تا بالاترین مقام مطالبهگری کند. امروز گروههای جهادی نیازمند حمایت قانونی دارند؛ درصورتیکه مقام معظم رهبری همواره بر این موضوع تأکید میکنند. زمانی که خلأ قانونی وجود داشته باشد، نمیتوان از این گروهها حمایت کرد. طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی امروز در مجلس شورای اسلامی، که از آن با تعبیر مجلس انقلاب یاد میشود، مسکوت مانده است و تصویب نمیشود که جای تعجب دارد. بسیاری از طرحهای غیرضرور امروز در مجلس مطرح میشود و به تصویب میرسد، اما متأسفانه پیگیری نمیشود. فعالیت جهادی منوط به زمان نیست و در چارچوب اداری نمیگنجد. بنابراین از مجلس انقلابی توقع میرود که هرچه سریعتر به منظور تعیین تکلیف این طرح اقدام و فعالیتهای جهادی را قانونمند کند.
امروز بسیاری از مسئولان کشور ادعای جهادی بودن دارند، اما در عمل متأسفانه جهادی نیستند. نمایندگان مجلس که اکثراً داعیه انقلابی و جهادی بودن دارند، باید هرچه سریعتر به این مسئله ورود و آن را حل کنند. بیش از ۵۰ شهید جهادگر در کشور وجود دارند که در راه خدمت به محرومان مظلومانه در نقاط مختلف کشور به شهادت رسیدهاند، اما هنوز به عنوان شهید شناخته نمیشوند. خانوادههای این شهدا به دنبال هیچ منفعت مالی و ... نیستند. فقط درخواست دارند که فرزندانشان به عنوان شهید شناخته شوند و به ثبت برسند.
از ابتدای فعالیتهای جهادی تاکنون تعداد ۵۰ نفر از جهادگران به شهادت رسیدهاند و به نظر نمیرسد که مشکل اصلی در عدم پیگیری طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی، هزینه باشد، بلکه کارشکنی عدهای است که بها دادن به گروههای جهادی به ضررشان خواهد بود؛ چراکه روحیه جهادی ندارند. بنابراین، همین مورد بزرگترین معضل گروههای جهادی است و باید زمینه برای پیگیری و تصویب هرچه سریعتر این قانون فراهم شود.
دومین مشکل جهادگران، عدم پشتیبانی و تسهیلگری از سوی نهادهای مختلف است. گروههای جهادی در مناطق محروم نیازمند برخی خدمات هستند که باید از مسئولان محلی پیگیری و مرتفع شود تا بتوانند به خوبی به خدمترسانی به محرومان اقدام کنند. مشکل دیگر، سوء استفاده برخی افراد و نهادها از نام این گروههاست. گروههای جهادی متعلق به هیچ نهاد و حزب سیاسی نیستند. بنابراین، هیچ نهاد و سازمانی نمیتواند ادعای مالکیت گروههای جهادی را داشته باشد.
گروههای جهادی چگونه میتوانند از توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی در بند هشتم پیام ۹ مادهای ایشان بهره ببرند که فرمودند: «به ارتباط گروههای جهادی با یکدیگر و ارتباط آنها با دستگاههای قادر بر پشتیبانی بپردازید؛ بیآنکه دچار ارتباطهای اداری مرسوم و دستوپاگیر شوید»؟
اسدی: مقام معظم رهبری با فرمایشات گهربارشان، روحیه جهادگران در راه خدمت به محرومان مضاعف میکنند. شاید تنها فردی که جوهره فعالیت جهادی را درک میکند، رهبر معظم انقلاب اسلامی باشد. ایشان آنچنان دغدغه این مسئله را دارند که همواره بر جهاد تأکید میکنند. همچنین یکی از دغدغههای مقام معظم رهبری مسائل فرهنگی است. برداشت جهادگران از این دغدغه رهبر انقلاب این است که باید در کنار هر فعالیت و خدمتی، موضوع فرهنگ را در مد نظر قرار دهند. بنابراین، امور فرهنگی جزء لاینفک فعالیتهای جهادی است.
در بحث حمایت نهادهای مختلف و دستگاههای محلی از گروههای جهادی متأسفانه نه تنها حماتی صورت نمیگیرد، بلکه سنگاندازیهای فراوانی نیز مشاهده میشود. البته این مسئله از سوی گروههای جهادی آقایان درک میشود، اما برای گروههای جهادی بانوان به مراتب ملموستر است. نهادهای مختلف باید طبق فرمایشات مقام معظم رهبری تا جایی که توان دارند به پشتیبانی و حمایت از جهادگران بپردازند و زمینه را برای خدمترسانی بهتر گروههای جهادی فراهم کنند. جای تأسف است که گاهی اوقات حتی امکانات اولیه نیز در اختیار جهادگران به ویژه بانوان جهادگر قرار نمیگیرد.
نگاه مقام معظم رهبری به جریان جهادی در کشور نگاهی ویژه است که چنانچه افرادی که ادعای ولایتمداری دارند به این فرمایشات تمکین کنند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد، اما هیچ گونه آگاهی و شناختی از اصول اولیه مورد تأکید رهبر انقلاب اسلامی در حوزه جهاد وجود ندارد. البته گروههای جهادی ادعایی ندارند، اما مسیر موجود مقدس است که جهادگران نباید برای تداوم آن اسیر نهادهای فشلی باشند که حتی وظیفه خود را نمیشناسند و به جای رصد نفوذ فرهنگی دشمن و حل معضلات اجتماعی و عمرانی منطقه مورد نفوذ خود، به سنگاندازی در برابر فعالیت گروههای جهادی میپردازند. البته با تمام این مانعتراشیها، اتفاقات بسیار مبارکی از سوی جهادگران در سراسر کشور رخ میدهد. چنانچه این موانع وجود نداشته باشند، برکت بسیار بیشتری از فعالیت گروههای جهادی در کشور ایجاد خواهد شد.
این انتظار گروههای جهادی است که نهادهای مختلف به تبیین بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه جهاد بپردازند تا این نهادها و سازمانها طبق فرمایشات ایشان از گروههای جهادی حمایت و پشتیبانی کنند. موضوع مهم دیگر، موازیکاریهایی است که از سوی برخی نهادهایی که به نام گروههای جهادی فعالیت میکنند پیش میآید. اگر با هدف تقسیم کار اتاق مشترکی برای فعالیت این گروهها و نهادها ایجاد شود، ضمن حفظ استقلال گروههای جهادی، فعالیتها تأثیرگذاری در این حوزه ذیل فرمایشات مقام معظم رهبری به خوبی و بدون موازیکاری انجام میشود و گروههای جهادی به تشکلهای حزبی وابسته نمیشوند و جریان مبارکی برای خدمترسانی به محرومان شکل میگیرد.
بند هفتم پیام ۹ مادهای رهبر انقلاب به جهادگران که فرمودند: «حتماً خود مردم منطقه خدمترسانی به ویژه جوانان را در کار خدمترسانی شریک کنید. این نیز خدمتی بزرگ به آنهاست» حاوی چه مفهومی است؟
خامهچی: فلسفه فعالیت گروههای جهادی این است که مردم برای مردم باشند و اگر غیر از این باشد، مسئله حکومتی خواهد شد. زمانی که گروههای جهادی وارد منطقهای میشوند، پیش از ورود جهادگران، گروههای پیشرو در منطقه حضور یافته و ضمن شناسایی منطقه، با فرهنگ بومی مردم آن ناحیه نیز آشنا میشوند و جهادگران را در جریان امور قرار میدهند. آشنایی با فرهنگ بومی مردم مناطق محروم یکی از موضوعات بسیار مهمی است که باید مد نظر قرار گیرد؛ چراکه فقدان آشنایی جهادگران با فرهنگ بومی مردم باعث ایجاد اختلافات محلی و مشکلاتی در مناطق تحت خدمت گروههای جهادی شده است.
البته امروز اغلب گروههای جهادی به نبوغ و رشد کافی در این باره دست پیدا کردهاند و پیش از حضور در کف میدان، با مشکلات و فرهنگ بومی مناطق مختلف آشنا میشوند. بنابراین، یکی از موضوعات اساسی در خدمترسانی گروههای جهادی، آشنایی با میدان خدمترسانی و فرهنگ مردم است؛ چراکه احتمال دارد مردم مناطق مختلف در برابر موضوعات مورد نظر حساس باشند و ناآشنایی با فرهنگ و آداب و رسومشان باعث میشود که دید مردم به نظام و انقلاب تغییر کند. به همین دلیل، فعالیتهای جهادی در نقاط محروم نیازمند پیوست فرهنگی است. گروههای جهادی برای کاهش حداکثری مشکلات باید با همکاری مردم منطقه به خدمترسانی اقدام کنند.
امروز معضلات فرهنگی زیادی در مناطق محروم وجود دارد. وظیفه گروههای جهادی علاوه بر فعالیتهای عمرانی، رشد فرهنگی مردم است. گروه جهادی نباید تکبعدی باشد، بلکه جهادگران باید به انسانسازی، ایجاد روحیه و مدیریت جهادی نیز اقدام کنند. یکی از وظایف مهم دیگر جهادگران مطالبهگری از مسئولان است. مطالبهگری ویژگی بارز جهادگر حقیقی است. مقام معظم رهبری بر حضور جوانان در گروههای جهادی و خدمترسانی به محرومان تأکید میکنند. چنانچه به نکات رهبر انقلاب اسلامی در حوزه جهاد بنگریم، مشاهده میکنیم که ایشان راه را دقیق به همگان نشان دادهاند اما متأسفانه برخی مسئولان این موضوع را نفهمیدهاند یا نخواستهاند که بفهمند.
بنابراین، چنانچه بتوانیم جوانان بومی مناطق محروم را تربیت کرده و مدیریت و تفکر جهادی را نیز به ایشان بیاموزیم، بسیاری از مشکلات به ویژه در حوزه زمان، انرژی و ... حل خواهد شد. حتی باعث میشود که جوانان به ایجاد گروههای جهادی بومی اقدام و به رفع مشکلات خود اقدام کنند. نمونه بارز روحیه جهادی، دوران هشت سال دفاع مقدس یا ایام شیوع کرونا بود که جهادگران با ایمان، باور قلبی، تقوا و خودسازی وارد میدان شدند و کار را به پیش بردند. حضور جهادگران در میدان همواره باعث آرامش جامعه شده است. البته تأکید صرف بر حضور جوانان نیست، بلکه تجربه پیشکسوتان در کنار انرژی جوانان باید مکمل یکدیگر باشد.
امروزه بسیاری از افراد هیچ میدانی به جوانان نمیدهند؛ چراکه برخی از آنان دنیاطلب شدهاند. متأسفانه روحیه معنوی برخی افراد پس از پایان جنگ تحمیلی از بین رفت و به دنبال دنیاطلبی رفتند. نخبگان زیادی هستند که خروج از کشور و فعالیت در کشورهای دیگر را به کار در وطن ترجیح میدهند که جای تأسف دارد. زمانی که گوش شنوای ولایت نباشیم، این مشکلات ادامه خواهد داشت.
طرح احیای جهاد را که با آغاز به کار دولت سیزدهم مطرح و اجرا شد چگونه ارزیابی میکنید و چه تأثیری در روند فعالیت گروههای جهادی خواهد داشت؟
اسدی: زمانی چنین طرحهایی اثر خواهد داشت که به سمت دولتی شدن گروههای جهادی حرکت نکنیم. چنانچه نیمی از اعضای این شورای جهادی که در دولت ایجاد شده است از گروههای جهادی باشند، این شورا از کارایی لازم برخوردار خواهد بود. البته گروههای جهادی عضو نباید به هیچ نهاد و سازمانی وابسته باشند، اما متأسفانه شرایطی ایجاد شده که خبری از گروههای جهادی در شوراها و همایشهای مختلف و مرتبط نیست. از شورای جهادی دولت انتظار میرود که گروههای جهادی خودجوش در آن عضویت داشته باشند؛ یعنی حداقل چند نفر از مجمع جهادگران که در کف میدان هستند و دغدغهها را درک میکنند در این شورا حضور داشته باشند.
در کف میدان بودن تفاوت زیادی با نظارت از دور دارد. در بحث مردمشناسی اثرگذاری یک برنامه در مناطق مختلف، آشنایی با زیستبوم و فرهنگ منطقه است که فقط گروههای جهادی حاضر در کف میدان میتوانند در این مسیر حرکت کنند. بنابراین، نبود گروههای جهادی در شورای جهادی دولت هیچ نتیجهای ندارد و حتی ممکن است سنگاندازیهایی رخ دهد. البته پرداختن دولت به موضوع جهاد جای قدردانی و تشکر دارد اما گروههای جهادی باید دیده شوند و در شورای جهادی دولت حضور داشته باشند.
خامهچی: این موضوع که رئیسجمهور دغدغه این کار را دارند امر بسیار مبارکی است، اما نحوه اجرا نیز حائز اهمیت است. چنانچه صرفاً شورایی تشکیل شود و سپس عدهای عضو و صاحب سمتهای سازمانی شوند، هیچ فایدهای نخواهد داشت. نیروهای جهادی موظف به تبعیت از هیچ احدی جز ولایت نیستند، مگر اینکه اعضای شورا از جنس جهادی باشند. باید گروههای جهادی جمع شوند و نماینده رئیسجمهور نیز حضور داشته باشد تا مصوبات شورا را پیگیری و اجرا کند.
البته چند سالی است که مجمع جهادگران تشکیل شده است و همین کار را انجام میدهد. دولت میتواند با مجمع جهادگران تعامل و از اعضای آن برای شورای جهادی استفاده کند تا از موازیکاریها جلوگیری شود. بنابراین، دولت میتواند از ظرفیت مجمع جهادگران به خوبی استفاده کند. اگر تشکیل این شورا صرف تصمیمگیری افراد غیر جهادی برای گروههای جهادی و جهادگران باشد، هیچ تأثیری نخواهد داشت.
گروههای جهادی چگونه میتوانند از توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی در بند دوم پیام ۹ مادهای رهبر انقلاب در رابطه با اطلاعرسانی هنرمندانه از فعالیتهای جهادی بهره ببرند؟
اسدی: پس از این توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی، اتفاقات خوبی رخ داد. بسیاری از جهادگران که به دنبال گمنامی در فعالیتهای خود هستند، پس از فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی، خود را موظف دانسته و به اطلاعرسانی و انتشار فعالیتهای خود اقدام کردند. مقام معظم رهبری فرمودند که من منتظر هستم تا افرادی مانند شهید آوینی آمده و این فعالیتهای جهادی را روایت کنند. بنده خاطرات دوران کرونا را فقط به خاطر بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی منتشر کردم. بنابراین، توصیه مقام معظم رهبری، وظیفه جهادگران را سنگینتر میکند. آنان میتوانند با اطلاعرسانی دقیق و انعکاس خبری فعالیتهای خود، زمینه را برای آشنایی بیشتر مردم با این فعالیتها فراهم کنند.
البته این امر رابطهای دوطرفه است. جهادگران تمایل دارند که برنامهها و طرحهای خود را منعکس کنند، اما رسانهای را در اختیار ندارند. چنانچه این تعامل دوجانبه از سوی گروههای جهادی و ابزار رسانه تحقق یابد، اثرات بیشتری در جامعه خواهد داشت. اگر دغدغه مقام معظم رهبری به درستی مرتفع شود، بسیاری از مشکلات حل و نیز طرحهای گروههای جهادی اجرا خواهد شد.
خامهچی: سخن رهبر انقلاب اسلامی کار را برای گروههای جهادی راحت کرد. در ابتدای امر که گروههای جهادی قصد اطلاعرسانی از فعالیتهای خود را در فضای مجازی داشتند، با بسیاری از تهمتها حتی از سوی گروههای مذهبی مبنی بر ریاکاری مواجه شدند. از سوی دیگر گروههای جهادی هزینههای خود را از سوی مردم تأمین کرده بودند و وظیفه داشتند که فعالیتها و طرحهای اجراشده را برای مردم گزارش کنند. پس از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، خیال جهادگران راحت شد. البته منظور مقام معظم رهبری اطلاعرسانی زیبا و هوشمندانه و دقیق فعالیتهای جهادی است.
به نظر میرسد که در هر یک از گروههای جهادی باید یک تیم تخصصی اطلاعرسانی تشکیل شود تا بتوانند برنامههای جهادی خود را به مردم اطلاعرسانی کنند و مردم بدانند که جوانان این مرز و بوم از تمامی امکانات خود دل کندهاند و در نقاط دوردست و محروم کشور مشغول خدمترسانی به نیازمندان هستند. این موضوع موجب افزایش روحیه مردم خواهد شد. البته پس از دستور رهبر معظم انقلاب اسلامی، رسانه ملی نیز برنامههای خوبی را تولید و پخش شد. بنابراین، گروههای جهادی باید به انعکاس اخبار و برنامههای خود در رسانههای مختلف خبری همچون رادیو، تلویزیون، خبرگزاریها و یا فضای مجازی اقدام کنند تا در حد بضاعت خود اجازه ندهند که امر ولایت بر روی زمین بماند. اطلاعرسانی جهادگران از فعالیتهای تأثیرگذار خود سدی محکم در برابر رواج ناامیدی از سوی دشمنان نظام اسلامی خواهد بود.