جهادگران فعالیت‌های خود را به سبک شهید آوینی اطلاع‌رسانی کنند
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بسیج سازندگی، به نقل از ایکنا، گروه‌های جهادی تاکنون خدمات ثمربخشی را در مناطق محروم انجام دادهاند و هر زمان که نقطه‌ای از کشور با بحران مواجه شده است، برای خدمت به همنوعان خود در آنجا حاضر شده‌اند. گروه‌های جهادی که فلسفه‌ای جز خدمت بی‌شائبه و بدون چشم‌داشت به محرومان و آسیب‌دیدگان نداشته‌اند، در صحنه‌های مختلف اجتماعی همچون بلایای طبیعی و محرومیت‌زدایی از محرومان به میدان آمده و در گمنامی کامل به خدمت‌رسانی به اقشار محروم و نیازمند کشور پرداخته‌اند.
وقوع انقلاب اسلامی نشان داد که هر زمان مردم در اجرای برنامه‌های مهم و بزرگ مشارکت کرده‌اند، نتایج مطلوبی به دست آمده است. از ابتدای انقلاب تاکنون برنامه‌ها و فعالیت‌هایی که رنگ و بوی مردمی داشته و از دل مردم برآمده، همواره تأثیرگذار بوده و به سرانجام رسیده و یکی از نشانه‌های این مهم، شکل‌گیری گروه‌های جهادی در کشور است.
در این راستا، ایکنا با برپایی نشستی، به بررسی فعالیت، مشکلات و دغدغه‌های گروه‌های جهادی طی سال‌های گذشته پرداخته است. این نشست با حضور محمد قاسمی، عضو و مسئول روابط عمومی ستاد کنگره ملی شهدای جهادگر و رضا جعفری، عضو مجمع جهادگران تهران و مدیرگروه جهادی یاران والی، در سالن جلسات خبرگزاری ایکنا برگزار شد تا ابعاد مختلف فعالیتها و مشکلات گروه‌های جهادی کشور و پیام ۹بندی مقام معظم رهبری به جهادگران بررسی شود.
گروه‌های جهادی امروز با چه دغدغه‌ها و مشکلاتی روبه‌رو هستند؟
قاسمی: تمام دغدغه خانواده شهدای جهادگر در مورد جهادگران آسمانی، خطاب کردن عزیزانشان با عنوان «شهید» است. مقام معظم رهبری در دیدار سه سال گذشته خود با جهادگران، در رابطه با جان‌باختگان جهادی از لفظ شهید استفاده کردند و از مسئولان خواستند که به دنبال پیگیری امور این شهدا در بنیاد شهید باشند. پس از این دیدار، به دستور رئیس سازمان بسیج سازندگی کنگره شهدای جهادگر راه‌اندازی شد تا جهادگران به طور رسمی وارد این فضا شوند و لفظ شهید و جانباز برای جان‌باختگان و آسیب‌دیدگان جهادی استفاده شود.
نزدیک به سه سال است که از آغاز فعالیت کنگره شهدای جهادگر می‌گذرد و امروز ۵۰ شهید جهادگر در کل کشور شناسایی و ثبت شده‌اند که از اقشار مختلفی همچون روحانیت، پزشک، دانشجو و ... هستند. طی سه سال گذشته پیگیری‌های فراوانی برای پرونده شهدای جهادگر انجام شد و در نهایت طرحی به نام طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی در مجلس شورای اسلامی مطرح شد و در کمیسیون مربوطه به تصویب رسید. یکی از بندهای این قانون در رابطه با به رسمیت شناختن جان‌باختگان جهادگر به عنوان شهید است که بار مالی آن را ستاد کل نیروهای مسلح برعهده گرفته است.
طی سه سال گذشته پیگیری‌های فراوانی در مجلس شورای اسلامی برای تصویب طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی در صحن علنی مجلس انجام شده، اما متأسفانه علی‌رغم اینکه بسیاری از نمایندگان مجلس جزو جهادگران هستند و امروز مجلسی انقلابی در رأس امور قرار دارد، هنوز این طرح از سوی هیئت‌رئیسه مجلس اعلام وصول نشده و معطل مانده است. خانواده شهدای جهادگر هیچ‌گاه به دنبال مادیات نبوده‌اند و فقط می‌خواهند که از فرزندانشان به عنوان شهید یاد شود. البته در نهایت با تلاش مسئولان و جهادگران مقرر شد تا این طرح طی سال جاری در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح و تصویب شود که هنوز با وجود اینکه سه ماه از آغاز سال جدید گذشته، چنین اتفاقی رخ نداده است. از مجلس انقلابی انتظار می‌رود که هرچه زودتر به منظور طرح و تصویب این قانون اقدام کند.
نیازها و انتظارات امروز گروه‌های جهادی چیست؟
جعفری: دو دستگی در جریان جهادی در حال رخ دادن است. برخی از افرادی که می‌توان آن‌ها را جزو جریان‌های انحرافی دانست، در حال سوء استفاده از جریان جهادی هستند. این افراد شاید جزو پیشکسوتان جهادی باشند یعنی در گذشته در اردوهای جهادی شرکت می‌کردند، اما سال‌هاست که در این اردوها شرکت نکرده‌اند. به همین دلیل نوعی فضای مه‌آلود در فضای جهادی کشور شکل گرفته و جریان انحرافی کنونی جریان جهادی را از معنویت دور کرده است.
جریان جهادی، ولایتی است و نگاه آن، نگاه جهادگران بی‌منتی همچون مرحوم عبدالله والی است که در سال ۶۱ به مناطق محرومی همچون بشاگرد رفتند و خالصانه به خدمت مردم پرداختند. طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی بندهای مختلفی دارد که در یکی از این بندها متولی جریان جهادی، بسیج سازندگی معرفی شده است. دلیل این است که جریان جهادی، جریانی ولایی محسوب می‌شود که زیر نظر مقام معظم رهبری فعالیت می‌کند.
چنانچه بسیج سازندگی متولی جریان جهادی باشد، نهادهای قادر به پشتیبانی نیز پای کار می‌آیند و به جهادگران کمک می‌کنند. امروز نهادهایی هستند که برای خود گروه‌های جهادی تشکیل داده و به برنامه‌ریزی برای فعالیت این گروه‌ها اقدام کرده‌اند که موجب ایجاد چنددستگی در میان جهادگران خواهد شد و یکی از مشکلات اساسی آنان است.
مسئله بعدی سبک زندگی جهادی است؛ یعنی جهادگرانی که در اردوهای جهادی شرکت می‌کنند، در کنار پیش‌قراولان و همکاران خود به جهاد برای خدمت به محرومان اقدام می‌کنند، اما امروز فعالیت جهادی بیشتر در بستههای ارزاق و امور خیریه خلاصه شده است که هیچ سنخیتی با سبک زندگی جهادی ندارد. سبک زندگی جهادی یعنی جهادگران از خانه و کاشانه خود دل بکنند و برای خدمت به محرومان در فضای روستاهای محروم حاضر شوند و اعطای بستههای ارزاق صرفاً نوعی از امور خیر است که در قالب سبک زندگی جهادی نمی‌گنجد.
گروه‌های جهادی چگونه می‌توانند از توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی در بند هشتم پیام ۹ ماده‌ای ایشان که فرمودند: «به ارتباط گروه‌های جهادی با یکدیگر و ارتباط آن‌ها با دستگاه‌های قادر بر پشتیبانی بپردازید؛ بی‌آنکه دچار ارتباط‌های اداری مرسوم و دست‌وپاگیر شوید» بهره‌گیری کنند؟
قاسمی: مقام معظم رهبری همواره به پشتیبانی نهادهای قادر به پشتیبان از گروه‌های جهادی تأکید کرده‌اند. به همین منظور، دستگاه‌های مختلف می‌توانند با امکانات خود از گروه‌های جهادی حمایت کنند. جهادگران در جریان زلزله کرمانشاه در زمانی کمتر از ۲۴ ساعت خود را به محل زلزله و خدمت‌رسانی به آسیب‌دیدگان رساندند که این مسئله دغدغه و پای کار بودن جهادگران را نشان می‌دهد. البته نهادهای مختلف نیز باید بدون چشم‌داشتی از جهادگران به پشتیبانی از آن‌ها اقدام کنند؛ چراکه برخی نهادها برای ارائه خدمات خود به جهادگران از آنان درخواست اخذ مجوز از نهاد مربوطه را دارند.
گروه‌های جهادی از ایام دور به صورت خودجوش و از دل مردم وارد عرصه خدمت در حوزه محرومیت‌زدایی شدند و از همان ابتدا برنامه‌های خود را ذیل سازمان بسیج سازندگی انجام می‌دادند. مقام معظم رهبری در بند سوم پیام ۹ ماده‌ای خود خطاب جهادگران، می‌فرمایند: «ارتقای فکری و عملی جهادگران آن‌ها را از خدمت‌رسانی‌های ابتدایی و یَدی، غافل و دور نکند. تعمیر دیوار و بام و خانه آن پیرزن روستایی، به شما و کارهای بزرگتان برکت و نورانیّت می‌بخشد.» انجام این امور به دیگر فعالیت‌های جهادگران که ممکن است گاهی به صورت تخصصی در بخش‌های مختلف انجام شود، برکت می‌بخشد و باعث می‌شود که آنان برنامه‌های خود را به خوبی و با تأثیرگذاری فراوان در مسیر خدمت‌رسانی به محرومان انجام دهند.
جعفری: امروز جهادگران به سمت تخصصی بودن حرکت و در بخش‌های ویژه‌ای همچون پزشکی، عمرانی، جهاد تبیین و... فعالیت می‌کنند. تخصصی شدن فعالیت‌های جهادی موجبات راحتی خدمت‌رسانی گروه‌های جهادی را در مناطق مختلفی که در زمینه ویژه‌ای محرومیت دارند فراهم می‌کند. این مسئله موجب ایجاد شبکه‌ای ویژه در درون گروه‌های جهادی می‌شود. خارج از گروه‌های جهادی نیز می‌توان با استفاده از ظرفیت نهادهای قادر بر پشتیبان، اردوی جهادی و سبک زندگی جهادی را در روستاها و مناطق محروم برقرار کنیم.
در رابطه با طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی در مجلس نیز موضوع مهم این است که چنانچه اعتقاد داریم که مجلس فعلی، مجلسی انقلابی است، از انقلابیون حاضر در آن انتظار داریم که این قانون تصویب شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که عدم اعلام وصول و تصویب این طرح در صحن علنی مربوط به جریان انحرافی است. از نمایندگان انقلابی مجلس انتظار می‌رود تا هرچه زودتر در برابر این جریان بایستند و طرح مذکور را تصویب کنند.
بند هفتم پیام ۹ ماده‌ای رهبر انقلاب به جهادگران که فرمودند: «حتماً خود مردم منطقه خدمت‌رسانی به ویژه جوانان را در کار خدمت‌رسانی شریک کنید. این نیز خدمتی بزرگ به آن‌هاست»، حاوی چه مفهومی است؟
جعفری: حضور جهادگران و بهره‌گیری از جوانان بومی روستاها موجب ایجاد و تشکیل گروه‌های جهادی فراوان بومی در این مناطق می‌شود. زمانی که مرحوم عبدالله والی وارد مناطق محروم منطقه بشاگرد می‌شود، در ابتدا به احداث مسجد و حوزه علمیه می‌پردازد و سپس، در کنار این فعالیت عمرانی، به کارهای فرهنگی مشغول می‌شود. آن مرحوم به مرور زمان و پس از گذشت مدتی از جوانان و نوجوانان روستاهای محروم برای محرومیت‌زدایی استفاده می‌کند که امروز آنان مسئولان همان منطقه هستند.
تأثیر دیگر مستقیم گروه‌های جهادی در مناطق مختلف این است که اردوهای این گروه‌ها باعث توانمندسازی خود نوجوانان و جوانان روستاها و موجب می‌شود تا در زمان‌هایی که گروه‌های جهادی در این مناطق حضور ندارند، این جوانان به رفع مشکلات مردم بپردازند و زمینه برای ایجاد گروه‌های جهادی بومی در مناطق کم‌برخوردار کشور فراهم شود. نگاه امثال مرحوم عبدالله والی به مرور زمان باعث توانمندسازی مردم در رفع نیازهای مناطق محروم خواهد شد.
قاسمی: طی نوروز گذشته یکی از گروه‌های جهادی در منطقه خراسان جنوبی کاشت صد هزار نهال را در دست اقدام داشت که این نهال‌ها بین مردم نیازمند و باغداران تقسیم شدند. با این اقدام، درآمد حاصل از ثمردهی این درختان به خود اهالی منطقه بازمی‌گردد. از سوی دیگر با ایجاد استخرهای مختلف، کشاورزانی که به دلیل خشکسالی و کمبود آب شغل خود را رها کرده بودند نیز دوباره مشغول کشاورزی شدند.
پای کار آمدن جوانان بومی مناطق محروم در طرح‌های مختلف گروه‌های جهادی باعث می‌شود تا آنان در آینده بتوانند از دستاوردهای جهادی روستاهای خود بهره ببرند و برای خود درآمدزایی کنند و به مشاغل پایدار دست یابند. مقوله محرومیت در روستاها باعث می‌شود که بسیاری از جوانان خانه و کاشانه خود را رها و به شهرها مهاجرت کنند. حضور گروه‌های جهادی و خدمات تخصصی و پایدار آن‌ها در زمینه‌های مختلف کشاورزی، صنعتی و ... باعث می‌شود که مردم روستاها بتوانند از این خدمات استفاده کنند و صاحب شغل و درآمد شوند.
طرح احیای جهاد که با آغاز به کار دولت سیزدهم مطرح و اجرا شد چگونه ارزیابی می‌کنید؟ این طرح چه تأثیری در روند فعالیت گروه‌های جهادی خواهد داشت؟
قاسمی: فعالیت جهادی خودجوش است و از دل مردم برآمده است. بنابراین، نباید این فعالیت‌های دلسوزانه درگیر روند اداری و مسائل این‌چنینی شود. گروه‌های جهادی همواره برنامه‌های مختلف جهادی را بدون منت و چشم‌داشت انجام دادهاند. امروز نباید فعالیت این گروه‌های مردمی را اسیر روند دریافت مجوز و مسائل مختلف اداری کرد. بسیاری از جهادگران بدون داشتن حکم وارد عرصه خدمتگزاری شده‌اند و جان خود را در این راه تقدیم انقلاب اسلام کرده‌اند، اما نداشتن حکم باعث شده است تا در احتساب آنان به عنوان شهید جهادگر مشکلاتی ایجاد شود. امروز برنامه‌هایی برای بیمه و اعطای حکم برای گروه‌های جهادی در نظر گرفته شده است تا بعدها با چنین مشکلاتی مواجه نشوند.
جعفری: بحث این است که جهادگران با سیاسی بودن فضای جهادی مشکل دارند، یعنی فضای جهادی نباید سیاسی شود. شورای جهادی که امروز تشکیل شده است، علاوه بر اعضای مختلفی که از نهادها و وزاتخانه‌ها دارد، فقط دارای هفت عضو به اصطلاح جهادی است که ترکیب این اعضا نیز تقریباً از پیش تعیین‌شده است. موضوع اصلی این است که بسیاری از اعضای این شورا شاید مفهوم و معنایی واقعی از جهاد در ذهن نداشته باشند.
بسیاری از این افراد که گاه دارای مؤسسات ثبت‌شده و ... نیز هستند، هرگز در اردوهای جهادی حضور نداشته‌اند یا سال‌ها از آخرین اردوی جهادی آن‌ها گذشته است. برخی از آنان دارای سمت‌های مختلف سیاسی هستند و این مسئله در فعالیت‌های جهادی تأثیرگذار خواهد بود. فرد جهادی و اعضای تشکیل‌دهنده شورای جهاد باید از مجمع جهادگران و خود جهادگران باشند. جهاد کاملاً مردمی است و تمام فعالیت‌های حوزه جهاد با کمک مردم انجام می‌شود. اگر جهاد دولتی شود، فضای مقرراتی و اداری بر آن حاکم خواهد شد و دستاوردهای آن به حاشیه خواهد رفت.
گروه‌های جهادی چگونه می‌توانند از توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی در بند دوم پیام ۹ ماده‌ای رهبر انقلاب در رابطه با اطلاع‌رسانی هنرمندانه از فعالیت‌های جهادی بهره ببرند؟
جعفری: این نگاه مقام معظم رهبری به حوزه اطلاع‌رسانی هنرمندانه از فعالیت‌های جهادی، نگاهی زیبا و عمیق است. ایشان در این زمینه از تعبیر شهید آوینی و برنامه‌ای همچون روایت فتح استفاده می‌کنند تا جهادگران از چنین برنامه‌هایی برای آگاهی و اطلاع‌رسانی مردم از فعالیت‌های جهادی خود الگوبرداری کنند. پس از پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی، تیم‌های رسانهای در حوزه فعالیت‌های جهادی تشکیل شده است و به رسانهای کردن فعالیت‌هایشان اقدام می‌کنند.
چنانچه فعالیت‌های جهادی کشور به خوبی رسانهای شود، فضا برای تحقق دیگر بندهای پیام ۹ ماده‌ای مقام معظم رهبری به گروه‌های جهادی، یعنی عمومی کردن گفتمان جهاد و فضای آن در کشور، فراهم خواهد شد. در فضای جهادی باید خدمت‌رسانی جهادگران به خوبی رسانهای شود تا همه مردم برای حضور در اردوهای جهادی انگیزه پیدا کنند. باید به گونه‌ای عمل کنیم که فضای رسانهای در حوزه جهادگران به فضایی شبیه فضای شهید آوینی تبدیل شود تا گروه‌های جهادی بتوانند در این حوزه آموزش ببینند و از جهادگران پشتیبانی کنند.
یکی از طرح‌هایی که می‌توان از آن برای اطلاع‌رسانی تأثیرگذار برنامه‌های جهادی بهره‌گیری کرد، دعوت از بنیادهای سینمایی مختلف برای تولید مستند، نماهنگ، فیلم سینمایی یا سریال‌هایی در رابطه با شهدای جهادگر و فعالیت گروه‌های جهادی است. جهاد یکی از بسترهایی است که سینماگران می‌توانند در آن سرمایه‌گذاری کنند و مردم را در جریان خدمات بی‌منت جهادگران و گروه‌های جهادی قرار دهند.
قاسمی: پس از ایجاد ستاد کنگره شهدای جهادگر، قرارگاه رسانهای شهید آوینی نیز راه‌اندازی شد که هدف اصلی آن رسیدگی به دغدغه‌های خانواده‌های شهدای جهادگر و رسانهای شدن این دغدغه‌هاست و تمامی مسائل و موضوعات مربوط به شهدای جهادگر و خانواده‌هایشان در پیام‌رسان‌های مختلف بارگذاری می‌شود و به اطلاع عموم می‌رسد.
تولید کلیپ‌های مختلف در مراسم سالگرد شهادت شهدای جهادگر، برنامه‌های مختلف جهادگران در عرصه‌های مختلف، فعالیت شهدای جهادگر در حین خدمت‌رسانی به محرومان و ... از جمله برنامه‌هایی است که قرارگاه رسانهای شهید آوینی در دست اقدام دارد تا بتوانیم در مسیر تحقق منویات مقام معظم رهبری در رابطه با اطلاع‌رسانی هنرمندانه از فعالیت‌های جهادی گامی هرچند کوچک برداریم. البته در مجموع فعالیت‌های رسانهای در حوزه خدمات جهادگران و گروه‌های جهادی خیلی ضعیف است و رسانهای وجود ندارد تا اخبار فعالیت‌های جهادگران به استماع جامعه برسد.
همچنین، تا مدت‌ها هیچ‌گونه برنامه‌ای در رسانه ملی راجع به فعالیت‌های جهادی وجود نداشت، اما امروز برخی از شبکه‌های مختلف رسانه ملی تا حدودی به این موضوع و گاهی اوقات به پخش فعالیتها و دغدغه‌های جهادگران می‌پردازند. البته تعداد این برنامه‌ها بسیار اندک است و می‌توان با تولید برنامه‌های سرگرم‌کننده و جذاب، نوجوانان و جوانان بیشتری را جذب فعالیت‌های جهادی کرد.